Егіс науқаны жайына қалғалы тұр
Қазақстандағы көктемгі егіс жұмыстарына мемлекет биыл 140 млрд теңге, ал жеңілдетілген дизель отынына 413 мың тонна қаржы бөледі. Алайда, фермерлердің айтуынша, оңтүстікте егіс науқаны басталып, басқа аймақтарда басталғалы тұрса да, бөлінген қаржыландыру аграршыларға әлі жеткен жоқ. Сонымен қатар, олардың пікірінше, бұл көлем жеткіліксіз, деп хабарлайды basagro.kz.
«Жыл сайын фермерлер жеңілдетілген дизель отынының тапшылығы мәселесін көтереді. Бөлінген көлем жеткіліксіз, өйткені ауыл шаруашылығы министрлігі өсімдік шаруашылығына деген қажеттіліктің бір бөлігін ғана ескереді. Бірақ егін егуден және жинаудан басқа, қарды ұстау, өсіру, тыңайтқыштар енгізу, т.б. қажет. Сонымен қатар, ведомство мал өсірушілердің қажеттіліктерін, сондай-ақ ауылдағы әлеуметтік жағдайды, яғни тұрғындарға отын, жем-шөп, қар тазалау, қоқыс шығару және т. б. жасап жатқанын мүлдем ескермейді», — деді Ұлттық агроөнеркәсіп қозғалысының төрағасы Алмасбек Садырбай.
Оның айтуынша, көктемгі егіс жұмыстарына бөлінген 140 млрд теңгенің ішінде шағын шаруашылықтарға «қалдықтар» беріледі, өйткені қаражаттың негізгі көлемі ірі агрохолдингтерге кепілді қамтамасыз етілуіне байланысты кетеді. Сондықтан, фермердің пікірінше, шағын шаруашылықтарға несие беру кезінде талаптарды қайта қарау және жеңілдету қажет. Мысалы, оларды өндірудің бес жылдық тарихын ескере отырып, оларға кредиттер беру және кепілдікпен несиелер беру ұсынылады.
«Маңызды мәселе — минералды тыңайтқыштар бойынша норматив тек 26% орындалады. Біздің еліміз өзін тек 60-70% деңгейінде тыңайтқыштармен қамтамасыз етеді, қалғаны — импорт. Бұл кейіннен тыңайтқыштардың бағасы өседі дегенді білдіреді. Жер учаскелерінің деградациясы байқалады, өнімділік жыл сайын төмендеуде, — деп айтты сарапшы.
Алмасбек Садырбайдың айтуынша, егіс науқанына ауыл шаруашылығы техникасының 80% — дан астам тозуы да кедергі келтіріп отыр.
«Бүгінде елімізде 150 мыңға жуық трактор, 38,5 мың комбайн бар. Олардың көпшілігі бұрыннан ескірген, фермерлер ескі техникамен жұмыс істейді. Тозу шегіне жетті. Жыл сайын техника тек 3% жаңартылады. Осыған байланысты фермерлер жөндеуге шығындалады, бұл өнімнің өзіндік құнына, сапасына және көлеміне тікелей әсер етеді. Әрине, мұның бәрі елдегі аграрлық саланың дамуына кедергі келтіреді. Жалпы, бұның кесірінен егіс науқанының болмай қалуы мүмкін», — деді А. Садырбай.
Сарапшы қосымша салық деп аталатын кәдеге жарату алымының арқасында ауылшаруашылық техникасы ұсақ фермерлер үшін мүлдем қол жетімсіз екенін атап өтті. Сонымен қатар, Қазақстанда жергілікті машина жасау жоқ, елге ауыл шаруашылығы техникасы бөлшектелген түрде импортталады, мұнда ірі тораптық құрастыру жүргізіледі.
«Салыстырмалы түрде — Ресей Федерациясында Ауылшаруашылық техникасы өндірісінің 50%, Беларуссияда – 90%, Өзбекстанда – 80%. Осыған қарамастан, Ресей мен Өзбекстан аграрлық техникаға қатысты кәдеге жарату алымдары мен кедендік баждардан бас тартты. Неліктен Қазақстанда мұндай кедергілер мен ауыл шаруашылығы техникасына баж салығы әлі күнге дейін жойылған жоқ», — деп айтты сарапшы.
