ҰАҒББО импортқа тәуелділікті азайту үшін тұқым өндірісін арттыруды көздеп отыр
Қазақстан ауыл шаруашылығы бағытында жоғары әлеуетіне қарамастан, тұқым импортына тәуелді. Еліміздің дәнді және бұршақ тұқым дақылдарына қажеттілік 2,0 млн тоннаны құрайды, нақтырақ айтсақ, майлы дақылдар бойынша 87 мың тонна, мал азықтық дақылдары бойынша 23 мың тонна, картоп бойынша 289 мың тоннаны қажет етеді. Аталған мәселені шешу үшін Қазақстан Үкіметі селекция және тұқым шаруашылығын дамытудың 2024 – 2028 жылдарға арналған кешенді жоспарын бекітті, деп хабарлайды BasAgro.kz.
Қазірдің өзінде елімізде 284 сертификатталған түпнұсқа және элиталық тұқым өндірушілер жұмыс істейді, селекциямен 27 мамандандырылған мекеме айналысады.
Бұл бағытта биыл 90 жылдық мерейтойын атап өтетін Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты жетекші рөл атқаруда. Институт стресс факторларына төзімді және бәсекеге қабілетті сорттар мен будандар жасаумен, сондай-ақ органикалық егіншілікті дамытумен айналысады. Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ҒЗИ ғалымдары 650-ден астам сорттар мен будандар жасап шығарды, оның 206-сы аудандастырылған.
Қазіргі таңда элиталық тұқым өсіретін шаруашылықтармен серіктестік мәселесіне ерекше көңіл бөлінеді. Мәселен, Алматы облысында осындай тоғыз шаруашылықтың төртеуі Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ҒЗИ-мен тығыз байланыста. Алайда, сарапшылар көптеген шаруашылықтар әлі күнге дейін сортты жаңартумен айналыспайтынын немесе шығу тегі белгісіз тұқымдарды сатып алатынын атап өтті. Бұл мәселені шешу үшін институт жыл сайын фермерлерді оқыту және жаңа технологияларды енгізу үшін демонстрациялық алаңдар әзірлеп тұрады.
Тұқым шаруашылығын дамытудағы маңызды қадам 2023 жылдың қазан айында Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ҒЗИ базасында жоғары сапалы тұқым өндіру орталығының ашылуы болды. Мұнда тұқымдар бес сатылы тазартудан және калибрлеуден өтеді.
Биыл шведтік «ThermoSeed» жабдығы арқылы тұқымдарды сұрыптау және термиялық өңдеу бойынша өндіріс орнының құрылысы басталады. Тұқымдарды өңдеудің органикалық әдістерін, оның ішінде қыша ұнтағы мен тимьян майы сияқты табиғи қосылыстарды қолдануды енгізу жоспарлануда.
Бұрынғы «Агропарк Оңтүстік» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің Жер ресурстары институтына қосылуының арқасында элиталық тұқым өндірісі 4,5–5 есеге ұлғайтылатын болады. Айта кетейік, Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы ҒЗИ жыл сайын 1500 тоннадан астам дәнді масақ дақылдарының тұқымын, 300 тонна дәнді-жемшөп және 100 тонна дәнді-бұршақты дақылдарды, сондай-ақ жүгері, мақсары және жемшөп дақылдарының тұқымын өндіреді және өткізеді.
